خرما

از مهمترین خواص خرما میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
کمک به جلوگیری از سرطان سیستم گوارش، اشتها آور، بهبود دهنده عملکرد دستگاه گوارش، کمک به حفظ سلامت دستگاه عصبی، موثر در پیشگیری و درمان بیماری های همچون فقر آهن، کم خونی و چربی خون بالا

خرما ميوه ايي شيرين، خوش طعم و خوش خوراك و در رديف ميو هايي قرار مي گيرد كه سرشار از كلسيم، فسفر، منيزيم و ويتامين ها بوده كه براي تأمين سلامتي بدن بسيار مفيد و ضروري مي باشند. اسپات خوشه نر خرما اگر به صورت تازه مصرف شود بمنظور تقويت كار قلب و كبد بسيار مفيد است و ماليدن آن به دندان، باعث تقويت دندان شده از پيوره و چركي شدن، جلوگيري مي كند. اگر روغن خرما كه از خرماي رسيده با مواد ميان آن تهيه مي شود را با روغن زيتون، مخلوط نموده و روزي چند بار بهم زنند، داروي يكنواختي پديد مي آيد كه براي بهبود زخم معده و سردرد مفيد بوده و ماليدن آن به سر، از ريزش مو جلوگيري مي كند. چون آهن خرما زياد است، با خوردن 15 گرم آن روزانه ميتوان رفع نيازمندي از جهت تأمين آهن بدن نمود و كم خوني يا عوارض ناشي از كمبود آهن را به اين وسيله برطرف كرد.

بسياري از دانشمندان از جمله پروفسور Delbet معتقد است كه در موارد كمبود منيزيم، زمينه ابتلا به سرطان آماده است. لذا مصرف خرما از جهت داشتن منيزيم، فوق العاده اهميت دارد، بخصوص آنكه اين ميوه در مناطقي مصرف مي شود كه آفتاب، فراوان است (و بعضي تشعشعات آنرا سرطانزا دانسته اند). منيزيم اثر مخصوصي در درمان جوش و غرور جواني دارد. از اين رو جواناني كه در سن بلوغ هستند و در نقاط معتدل و سرد (غيرمناطق خرماخيز) باشند ميتوانند روزانه 2تا3 عدد خرما مصرف كنند.

خرما، در درمان فلج اطفال، مفيد است و به مبتلايان اين بيماري دادن روزانه چند عدد خرما توصيه ميشود. همچنين خرما مقوي سلسله اعصاب مي باشد. اخيراً در آزمايشهاي متعددي مشاهده شده كه با كمبود منيزيم، قند در ادرار پيدا مي شود و وجود منيزيم براي كليه ها و مثانه، لازم شناخته شده است. مزه شيرين و خاصيت رفع خلط خرما زياد است و ميتوان 60 گرم آنرا در يك ليتر آب، جوشاند و در مورد زكام و درد گلو و تمام عفونت هاي ريوي آنرا مصرف نمود. خرما همچنين يكي از ميوه هاي ملين مي باشد. ارزش غذايي اين ميوه از نظر قند و انرژي زايي، براي ورزشكاران بسيار اهميت دارد.

به عقيده بعضي پزشكان، مصرف روزانه حبه هاي خرما، يبوست هاي مزمن را نيز برطرف مي سازد. اخيراً ماده ايي به نام ديوستولنس (Diostulence)، در خرما كشت و استخراج شده كه ميتوان آنرا نوعي كرتيزن گياهي دانست و از اين جهت آنرا كرتيزن گياهي نام نهاده اند كه كرتيزن انساني در بدن بهترين داروي ضدحساسيت و آلرژي محسوب شده و براي مبتلايان به بيماريهاي روماتيسم و پوست و چشم و بيماريهايي كه در نتيجه حساسيت بوجود آمده اند، داروي مفيدي است. خرما نيز همين عمل را انجام مي دهد و از حساسيت مي كاهد. بعلاوه در كليه التهابات (پوستي، گوشي، جلوي و 000) موثر بوده و ميتوان از خرما براي رفع التهابها استفاده نمود.

براساس بررسي هاي علمي مشخص شده كه مبتلايان به ديابت (بيماري قند) ميتوانند به جاي قند صنعتي (چغندر قند و شكر) از خرما استفاده نمايند زيرا منيزيم موجود در آن، كار كليه و لوزالمعده را آسان و از طرفي ويتامين B2 موجود در خرما، جاذب مواد قندي ساير غذاهاست. وجود پتاسيم و منيزيم درخرما، در تعادل يون هاي بدن نقش موثري داشته و در شستشوي خون از مواد زائد اثر شگرف دارد.

فسفر، فعاليت هاي فكري را زياد مي كند و در خرما به مقدار كافي وجود دارد. فسفر كه وجودش در اعصاب و مغز ضروري است. از ضعف اعصاب و خستگي جلوگيري مينمايد وبراي تقويت بينايي نيز مفيد مي باشد. پودر نرم كننده : گرده گل نخل نر به عنوان پودر نرم كننده پوست صورت و دست به كار مي رود. پس از جمع آوري گرده، آنرا در ماسوله ايي ريخته و به تدريج بكار مي برند. داروي شكسته بندي: روي هسته خرما، پوسته سفيد نازك است كه در خرماي خارك و خشك، به آساني از هسته جدا مي شود. اين پوسته نازك را شكسته بندها، در گذشته به عنوان دا رو بكار مي برده اند.

طبق تحقيقاتي كه اخيراً توسط جهاددانشگاهي سراوان با همكاري اداره كل صنايع اين استان، روي هسته خرما بعمل آمده است نشان مي دهد كه هسته خرما، بين8 تا10 درصد روغن دارد كه اين مايع، ماده اوليه صنايع شوينده، و پاك كننده مانند انواع شامپو، پودرلباسشويي و صابون، گزارش شده است.

"ویتامین C "

کشف ویتامینC داستان جالبی دارد . در قرن 19 ، دریانوردان انگلیسی برای رهایی از نوعی بیماری که در دریا به آن مبتلا می شدند و بعداً اسکروی * نام گرفت ، مقدار زیادی لیمو در کشتی خود حمل می کردند . برای همین به آنها" ملوان لیمویی" می گفتند. اسکروی بیماری مهلکی بود که کاشفان سرزمین های دور پس از مدت طولانی که بر روی آب سفر می کردند به آن مبتلا می شدند و بسیاری از آنها در اثر این بیماری می مردند. اسکروی کمبود طولانی مدت ویتامینC است.

این مطلب انگیزه ای شد برای جستجوی عامل درمان اسکروی در پرتقال ، که منجربه کشف ویتامینC در سال 1928 شد و اسید اسکوربیک ** نام گرفت. انسان و بعضی حیوانات فاقد آنزیم لازم برای تولید ویتامینC در بدن هستند از اینرو نیازمند دریافت آن از طریق غذا می باشند.

ویتامینC از نظر غذایی بسیار حساس است و به راحتی در اثر حرارت و تاثیر مواد قلیایی از دست می رود . حرارت پخت نیزموجب کاهش این ویتامین در سبزیجات می شود .

شما از ویتامینC زیاد شنیده اید و از تأثیر آن بر سرماخوردگی آگاهید ، دلیل این همه فوائد ویتامینCدر بدن چیست؟ این ویتامین چه اعمال دیگری در بدن انجام می دهد؟

ویتامینC در واکنشهای شیمیایی بدن به عنوان یک حمل کننده الکترون عمل می کند ، این ویتامین مهمترین آنتی اکسیدان*** محلول در آب است . آنتی اکسیدان به موادی گفته می شود که با حرکت در خون ، مواد شیمیایی را که به بافتها لطمه می رسانند را خنثی می کنند.  به این دلیل است که ویتامینCدر جلوگیری از بروز یا بهبود بسیاری از بیماری های مزمن دوران کهنسالی مؤثر است .

این ویتامین نقش زیادی  در بدن ایفا می کند که دانستن آن برای شما بی فایده نیست :

ویتامین

C ، در سلامت پوست و لایه های محافظتی بدن مؤثر است. پوست انسان را با طراوت نگاه می دارد و موجب جوانی پوست می شود ؛  به همین دلیل است که به مخلوط  یک قاشق آب لیموی تازه و یک قاشق عسل در یک لیوان آب سرد که صبحگاه خورده شود، اکسیر جوانی گویند. ویتامینC موجب حفظ پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید می شود از اینروکسانی که در معرض نور مستقیم خورشید هستند بهتر است برای حفاظت از پوستشان ویتامینC بیشتری مصرف کنند .

·با کمبود مصرف ویتامین Cپوست خشک می شود و در زیر آن ،خون مردگی هایی به صورت دانه دانه مشاهده می شود .لثه زخم شده و دهان خشک می شود ، در واقع یکی از بارزترین علائم کمبود ویتامینC این است که اگر بازو یا ران فرد را لمس کنیدپوست او دانه دانه و بر جسته احساس می شود .

ویتامینC ، موجب

افزایش ایمنی بدن در برابر بیماری ها می شود،  به فعالیت مناسب هورمونی بدن کمک می کند . یکی از نکاتی که در مورد این ویتامین قابل ذکر می باشد ، این است که طی تحقیقاتی که آخرین آنها در سال 92 صورت گرفت مصرف ویتامین Cاز بروز سرماخوردگی جلوگیری نمی کند بلکه به تخفیف عوارض آن کمک می نماید از اینرو توصیه می شوددرطول مدت سرماخوردگی ، مواد غنی ازویتامینC به وفور مصرف شود. از تأثیرات دیگر این ویتامین، افزایش جذب آهن موجود در غذا است ؛ از اینرو توصیه می شود ، به عنوان پیش غذا سالادهای حاوی سبزیجات خورده شود تا ویتامینC موجود درآن جذب آهن غذا را افزایش دهد . کسانی که مبتلا به کم خونی هستند و رژیم غنی از آهن و اسید فولیک دارند، مصرف ویتامینC به استفاده بیشتر بدن آنها از آهن خورده شده کمک خواهد کرد .

عوارض کمبود ویتامینC، زمانی ظاهر می شود که بیش از یکماه ویتامین بسیار کم دریافت شود ؛ دراین زمان بیماری اسکروی با عوارضی که گفته شد ظاهر شده و در اثر عدم درمان منجر به مرگ فرد می شود . کمبود این ویتامین حتی در نوزادان هم دیده می شود ، کودکانی که از شیر مادر تغذیه نمی کنند و این ویتامین را از منابع دیگر نیز دریافت نمی کنند ، لثه های زخمی و خون آلود دارند که علامت کمبود ویتامین است .

میزان ویتامین C مورد نیاز بدن در یک فرد بالغ روزانه 60 میلی گرم است که در بارداری و شیر دهی نیاز بدن به آن افزایش می یابد.

در صورتی که برای حفظ رنگ سبزی ها از بی کربنات سدیم استفاده شود vit C به میزان زیادی تخریب می شود .

منابع غذایی ویتامینC کدام ها هستند؟

ویتامینC ، هم در بافتهای گیاهی و هم دربعضی محصولات حیوانی موجود است . غنی ترین منابع C ، میوه ها و سبزی ها هستند ، آب مرکبات نیز دارای میزان زیادی ویتامینC است.

74 میلی گرم vit C دارد هر کیوی 341 میلی گرم vit C دارد هر فلفل سبز 74 میلی گرم vit C دارد هر پرتقال 68 میلی گرم vit C دارد یک برش بزرگ طالبی 124 میلی گرم vit C دارد 1 لیوان آب پرتقال تازه

ویتامین C به میزان توصیه شده و با حداقل 1 لیوان آب خورده شود تا معده را آزار ندهد .

 توت فرنگی، کلم بروکلی، گریپ فروت، گوجه فرنگی، انبه، لیمو، گل کلم، سیب زمینی، هندوانه، اسفناج، کلم، نارنگی و دیگر میوه ها و سبزی ها ، منابع گیاهی دارای ویتامینC و جگر ، منبع حیوانی دارای ویتامینC است.

سیگاری ها و زنانی که از قرصهای جلوگیری از بارداری استفاده می کنند نیاز به VitC بیشتری دارند.

افرادی که بیش از نیازشان vit C دریافت می کنند بدنشان به میزان زیاد vit C وابسته شده و با دریافت در حد استاندارد مبتلا به کمبود می شوند .

مصرف مکملVitC نباید خود سرانه باشد خصوصاً در افرادی که مبتلا به دیابت هستند ، چرا که کلیه آنها سنگ ساز است ؛ همچنین افرادی که به آنها رژیم غذایی کم نمک توصیه شده با مشورت پزشکVitC تکمیلی دریافت کنند ، زنان باردار و شیرده نیز باید با توصیه پزشکVitC دریافت کنند.

روی

روی ؛ عنصری مهم در بدن (1)

در بدن انسان حدود 4-1 گرم روی ( به طور متوسط 2/2 گرم ) وجود دارد که معادل نیمی از آهن  بدن است. مقدار این عنصر در بعضی از اعضای بدن بیشتر است که نشان دهنده ی نقش آن در این عضوهاست. بیشترین مقدار روی (20 درصد کل روی موجود در بدن ) در چشم  ها ، لوزالمعده و پوست  ذخیره شده است . به همین دلیل این عنصر از ضایعات پوستی  ، اگزما و سایر عوارض پوستی  جلوگیری می کند و بسیاری از بیمارانی که چنین ضایعاتی دارند، با استعمال پمادهای جلدی به نام ZINC OXID و خوردن کپسول سولفات روی درمان می شوند. همچنین در مشیمیه چشم، پروستات و مایع منی صد برابر غلظت پلاسما، روی وجود دارد.

اعمال فیزیولوژی روی در بدن بسیار زیاد و پر اهمیت است. دانشمندان و محققان علم تغذیه در بررسی های خود در طی بیش از 20 سال به این نتیجه رسیده اند که روی در بسیاری از فعل و انفعالات شیمیایی بدن شرکت داشته و برای حفظ سلامتی و طول عمر بدون امراض وجود آن لازم و ضروری است.

فلز روی آنتی اکسیدانی است که در واکنش های استرس اکسیداتیو  نقش مهمی را بازی می کند. همان طور که می دانید در اطراف ما عوامل رادیکال زا و اکسیدانی فراوان است و متاسفانه امروزه رابطه ای اکثر بیماری ها با این عوامل اکسیدانی ثابت شده است. به طور مثال با مصرف هر عدد سیگار 15000 رادیکال آزاد وارد بدن شخص مصرف کننده می شود که در صورت نداشتن مواد آنتی اکسیدان  ، بیماری های مختلفی در بدن او ایجاد می شود.

 ویتامین C  ، ویتامین E  ، بتاکاروتن  ( پیش ساز ویتامین A )، روی و سلنیوم، پنج آنتی اکسیدان بسیار قوی در بدن هستند که عامل حفظ سلامتی و مبارزه با بیماری ها به شمار می روند.

فلز روی ، در افزایش سطح سیستم ایمنی بدن و کارکرد صحیح دستگاه ایمنی نقش مهمی را به عهده دارد. روی عوامل و فلزات سمی وارد شده به بدن را جذب و خنثی می کند. به طور مثال در شهرهای آلوده  ای مانند تهران که مرتباً سرب و یا سایر فلزات سنگین به بدن وارد می شوند، وجود روی کافی در بدن، مانع از اثرات سمی و مخرب آنها خواهد شد.

این فلز در ساختمان بیش از 200 آنزیم در بدن شرکت دارد. روی، علاوه بر شرکت در ساخت آنزیم ها، به عنوان یک کاتالیزور یا تسریع کننده ی واکنش های بدن عمل می کند.

یکی دیگر از اعمال روی ، فعالیت در تکثیر سلولی است. در ساختن دزاکسی ریبونوکلوئیک اسید یا DNA، نیاز به روی می باشد و همانطور که می دانید DNA رشته ی ژنتیکی اصلی تشکیل دهنده ی هسته ی سلولی است که بدون آن ادامه ی حیات سلولی ممکن نیست. البته در این جا بایستی اشاره کرد که گلبول های قرمز خون استثنا هستند؛ زیرا سلول های گلبول قرمز خون بدون هسته بوده و فاقد DNA می باشند.

همان گونه که در بالا اشاره شد ، در ساختمان بسیاری از آنزیم های بدن، فلز روی شرکت دارد؛ به طور مثال در آنزیم سوپر اکسید دِسموتاز که جزء آنزیم های مهم اکسیداتیو است، وجود دارد که رادیکال های آزاد را خنثی می کند.

آنزیم کربورات هیدراز، آنزیم دیگری است که روی در ساختمان آن، به کار رفته است. این آنزیم در تعادل الکترولیت ها و اسید و باز در بدن نقش دارد و در اثر کمبود آن ، تعادل آب داخل و خارج سلولی به هم می خورد.

آنزیم الکل دهیدروژناز نیز از آنزیم های مهمی است که با حضور روی، در بدن ساخته می شود. کمبود این آنزیم باعث می شود ، الکل موجود در خون تجزیه نشده و در آن باقی بماند. این مسئله به ویژه در کشورهای غربی که زیاد از مشروبات الکلی استفاده می کنند، اهمیت دارد.

آنزیم کربوکسی پپتیداز نیز در ساختمان خود، دارای فلز روی است. این آنزیم تجزیه ی پروتئین ها را در بدن به عهده دارد و در اثر کمبود آن، پروتئین های مصرفی به خوبی تجزیه نشده و به مصرف سلولی نمی رسند.

چه عواملی باعث کمبود روی در بدن می شوند؟

یکی از مهم ترین علل کمبود روی در بدن، دریافت کم آن از طریق مواد غذایی است . این حالت به ویژه در کودکان ، جوانان و کسانی که برای مدت طولانی رژیم غذایی دارند، دیده می شود. مواد غذایی غنی از روی و آب نوشیدنی  ، مهم ترین منابع روی در طبیعت می باشند.

اختلال در جذب روده ای هم می تواند سبب کاهش این عنصر مهم در بدن شود. خوردن سبوس گندم  یا سبوس سایر غلات که حاوی فیتات فراوان هستند، همچنین مصرف اسفناج و یا سایر مواد حاوی اگزالات به همراه غذا، می تواند مانع از جذب روی در بدن شود. البته باید بگویم که خود غلات سبوس دار یکی از منابع غنی از روی هستند.

تجربیات نشان می دهد که چهار گروه از داروها، مانع از جذب روی در بدن می شوند. این چهار گروه عبارتند از : آنتی بیوتیک  ها، دیورتیک ها ( مدرها )، گلوکوکورتیکوئیدها ( کورتون ها ) و داروهای ضد بارداری. در میان آنتی بیوتیک ها، مصرف تتراسایکلین و خانواده ی آن بیشتر از بقیه، مانع از جذب روی در بدن می شود.

چه کسانی نیاز به روی بیشتری دارند ؟

- خانم های شیرده  و باردار 

- افرادی که دارای فعالیت ورزشی  مرتب و منظم هستند.

- افرادی که در طی روز زیاد سیگار  می کشند.

- کسانی که مشروبات الکلی می خورند.

- بیمارانی که دارای مشکلات  کبدی  و کلیوی  هستند.

- بیماران دیابتی 

- کسانی که دچار عفونت  هستند.

- کسانی که دچار سوختگی شده اند یا عمل جراحی  انجام داده اند یا سکته های قلبی  داشته اند.

- افرادی که دچار آرتروز هستند.

- افراد کم خون  و افراد سرطانی 

- تحقیقات و بررسی های بالینی نشان داده است کسانی که مبتلا به جوش های صورت  ( آکنه )  هستند، دارای مقدار کمی روی در خون خود می باشند و مصرف روزانه 200 میلی گرم گلوکونات روی که دارای 30 میلی گرم روی است می تواند باعث بهبود عفونت جوش های آنها شود.

- کسانی که مبتلا به نورودرماتیت و پسوریازیس هستند، اغلب مبتلا به کمبود روی هستند.

- کسانی که مبتلا به زخم های پوستی  اند، جهت ترمیم و بازسازی سریع تر، نیاز به روی بیشتری دارند.

- افراد مبتلا به آلرژی  ( حساسیت ) و التهابات پوستی

- بررسی های انجام شده بر روی حیوانات نشان می دهد، طحال حیواناتی که دچار کمبود طولانی مدت روی بوده اند ، پس از مدتی دچار چروکیدگی شده است. همان طور که می دانید طحال  از اندام های ایمنی در بدن به شمار می رود. بنابراین کاهش روی موجب اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن می شود و معمولاً افرادی که دچار نقص ایمنی و کمبود روی هستند، مبتلا به گریپ و سرماخوردگی  های متعدد می شوند.

عوارض حاصل از کمبود روی در بدن چیست؟

1- باروری  و بارداری  ، تابع وجود روی در بدن است. فعال نبودن بیضه ها در آقایان و تخمدان ها  در خانم ها و کم بودن اسپرم ها، همگی می تواند به علت کمبود روی در بدن باشد، که در نهایت منجر به  ناباروری  خواهد شد.

2- تشکیل لکه های سفید در روی ناخن  ، می تواند به دنبال کمبود روی در بدن ایجاد شود.

3- در کنار سایر علل مثل؛ کم خونی، کمبود ویتامین ها  ، استرس  و ...، کمبود روی از علل بسیار مهم ریزش مو  است.

4- درمان جوش های غرور در جوانی  و زخم های پوستی در صورت کمبود روی، طولانی شده و مزمن خواهد شد.

5- کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن را در پی دارد.

6- کمبود رشد در کودکان  ، می تواند به علت کمبود روی در بدن آنها باشد.

7- اختلال در رشد اندام های جنسی در زن و مرد، از کمبود روی نیز ناشی می شود.

8- کمبود روی بر رشد سیستم عصبی به ویژه در کودکان و نوزادان تاثیر منفی دارد.

9- اختلالات رفتاری مثل افسردگی  ، اسکیزوفرنی  و پرخاشگری  می توانند در اثر کمبود روی در بدن به وجود آیند.

10- دیده شده است که اختلالات حافظه  ، می تواند حاصل از کمبود روی در بدن باشد.

11- کمبود روی ، خود را با پوکی استخوان  ، ریختن  دندان  ها، بیماری تیروئید، بی اشتهایی  و تغییر شکل ناخن ها نیز نشان می دهد.

تغذیه و تندرستی

- ویتامینهاو املاح

" ویتامین " B2

درادامه بحث ویتامینها ، امروز به معرفی ویتامینB2 از گروه ویتامینهای محلول درآب می پردازیم :

نام دیگرویتامینB2*ریبوفلاوین است . دلیل انتخاب این نام ، رنگ زرد این ویتامین است که ناشی از وجود حلقه فلاوینی موجود در ساختمان آن می باشد . از ویتامینهایی است که در بسیاری از مواد غذایی موجود است اما عوارض کمبود آن گریبانگیر افراد زیادی است ، در حالیکه خود  آنها ، نمی دانند این عارضه می تواند ناشی از کمبود مواد غذایی باشد .

اولین بار این ویتامین زمانی کشف شد که در حین بررسی برروی ویتامینB1 ، دانشمندان متوجه شدند جزء دیگری موجود است که در مقابل حرارت مقاوم تر ازB1 است و زمانی که آنرا از شیر استخراج کردند این رنگدانه های زرد رنگ راB2 نامیدند . درواقع یکی از دلایلی که روش مناسب شیررا نگهداری در پاکتهای چند لایه می دانند این است که، از تخریبB2 در برابر نور جلوگیری می کند زیرا این ویتامین در مجاورت اشعه ماوراء بنفش تخریب می شود .

B2 همراه غذا وارد بدن می شود و به کمک ناقل هایی که در دیواره روده وجود دارد به خون منتقل می گردد . ویتامینB2 جزء ویتامینهای محلول در آب است از اینرو در بدن ذخیره نمی شود پس میزان مورد نیاز آن باید روزانه مصرف گردد تا مبتلا به کمبود آن نشویم .

·عملکرد ویتامین B2در بدن چیست ؟

ویتامینB2 زمانی فعال می شود که مولکول فسفر دریافت کند واین قابلیت را پیدا نماید که در فعالیت های مهم سوخت ساز بدن عمل کند .B2 در فعال شدن ویتامینB3 و  B6 نیز دخالت دارد . از اینرو پیشنهاد می کنیم نام آنرا " ویتامین نخود هر آش " بگذاریم چون در بسیاری از اعمال حیاتی بدن و فعالیت دیگر ویتامینها تأثیر دارد . در بدن ما تبدیلB2 به فرم فعال آن تحت تأثر آنزیمهای مربوط به غده تیروئید می باشد . از اینروافرادی که مبتلا به گواتر هستند و تیروئید کم کار یا پرکار دارند باید مراقب میزان دریافت این ویتامین باشندو از منابع حاوی این ویتامین بیشتر تغذیه کنند چون با کاهش فعالیت غده تیروئید کارایی این ویتامین نیز کاهش می یابد :

·میزان مورد نیاز این ویتامین3/1میکروگرم در روز است .

·حتما افراد بسیاری را دیده اید  که دچارزخم در گوشه دهانباشند ، یازبانشان متورموسرخ شده باشد و یالبهایشان ترک خورده باشد . اینها همه از علائم کمبود ویتامینB2 است .

·درمراحل اولیه در صورتیکه فرد 1 تا 2 ماه از این ویتامین کمتر از میزان نیازش مصرف کند علائم اولیه در چشمهای او ظاهر می شود؛ یعنی اثرات او به صورت حساسیت به نور، اشکریزی چشمها و سوزش و خارش چشمها ، بروز می کند . با پیشرفت کمبود این ویتامین در گوشه دهان زخم ایجاد می شود و فرد نمی تواند دهانش را به راحتی باز کند، زبان فرد ارغوانی رنگ، متورم و دردناک می شود البته همه این علائم با هم بروز نمی کند گاهی فقط یک یا چند علامت در فرد دیده می شود . از علائم دیگر جوشهای ریزی است که در منطقه کنار بینی و گوشه دهان به وجود می آید . همچنین در منطقه سفید چشم رگهای خونی دیده می شود .کمبود شدید این ویتامین برای یک فرد باردار، عواقب وخیم تری به دنبال دارد  از آن جمله ایجاد عارضه لب شکری در جنین است .

منابع غنی این ویتامین کدام اند ؟

·این ویتامین به میزان زیاد درشیر و محصولات لبنی موجود است .

·جگربهترین منبع ویتامینB2 است .

·مخمر آب جو نیز از منابع غنیB2 است

·این ویتامین درگوشت وتخم مرغ هم وجود دارد .

·درسبوس گندم و در بسیاری ازسبزیجات از جمله اسفناج موجود است .

در صورتیکه شما روزانه 2 لیوان شیر یا ماست مصرف کنید و در طول روز غذای تهیه شده با گوشت ( گوشت قرمز، مرغ و ماهی) یا تخم مرغ مصرف نمایید و از نان سبوس دار مثل نان سنگک تغذیه کنید ، مطمئن باشید میزانB2 مورد نیاز بدن شما تأمین شده است. نیاز به این ویتامین در بارداری افزایش می یابد پس به خانمهای باردار توصیه می شود از منابع غنی این ویتامین یعنی جگر ، ماءالشعیر و شیر با چربی متوسط بیشتر از زمان قبل از بارداری مصرف کنند تا نیاز جنین رانیز تأمین نمایند . این نیاز بیشتر ، با مصرف 1 لیوان شیر اضافه یا 100 گرم گوشت اضافه در روز تأمین می شود . میزان نیاز به این ویتامین در شیردهی از بارداری هم بیشتر است . در دوران شیردهی توصیه می شود برای جلوگیری از اضافه وزن ، بیشتر از منابع گیاهی مثل سبزی خوردن، اسفناج، سالاد سبزیجات و ماءالشعیر برای تأمین B2مورد نیاز ، مصرف شود .

ویتامین E

ویتامین E، آنتی اکسیدانی مهم

ویتامین E ترکیبی است محلول در چربی که در سال 1936 از

جوانه ‌ی گندم جدا شد و آلفا توکوفرول نامیده شد. این نام مشتق از کلمه‌ی یونانیTOKOS به معنی "تولد کودک" و PHEREIM یعنی به "دنیا آوردن" و OL برای نشان دادن عامل الکلی موجود در ساختمان این ویتامین است. در سال‌های بعد دو توکوفرول دیگر، به ‌نام‌ های بتا وگاما توکوفرول از روغن‌های گیاهی جدا شدند که فعالیت بیولوژیکی کمتری نسبت به آلفا توکوفرول داشتند و مشخص شد که آلفا توکوفرول مؤثرترین فرم ویتامین E در پیشگیری از علایم کمبود ویتامین E است.

این ویتامین نقش قابل توجهی در سوخت و ساز طبیعی تمام سلول‌ها دارد و در ارتباط با بسیاری از مواد مغذی و عوامل درون زای دیگر عمل می‌ کند. این مجموعه، سیستمی را تشکیل می ‌دهند که بدن را در مقابل اثرات مخرب گونه‌های فعال اکسیژن محافظت می‌ کند.

ویتامین E نام جامعی برای گروهی از مولکول‌هایی است که فعالیت بیولوژیکی آلفا توکوفرول را نشان می ‌دهند و شامل مشتقات آلفا، بتا، گاما و سیگما توکوفرول و آلفا، بتا، گاما و سیگما توکوترینول است. توکوترینول‌ها از ترکوفرول‌ها، با داشتن یک زنجیره‌ی جانبی غیراشباع متمایز هستند.

فرمی که به ‌طور طبیعی بیشتر وجود دارد و دارای فعالیت بیولوژیکی بیشتری نیز هست، "آلفا توکوفرول" می باشد.

آلفا توکوفرول ساختگی شامل 8 استروئوایزومر است که با پیشوند ALL- RAC مشخص می ‌شوند و فعالیت آن‌ها 25درصد کمتر از شکل طبیعی این ویتامین است.

عملکرد زیستی

این ویتامین به ‌عنوان مهم‌ ترین

آنتی اکسیدان محلول در چربی عمل کرده و از تکثیر و انتشار رادیکال‌های آزاد مخرب در غشاهای زیستی جلوگیری می ‌کند.

در کمبود ویتامین E، کم‌خونی در نتیجه ‌ی اثر تخریبی رادیکال‌های آزاد اتفاق می ‌افتد. هم ‌چنین اثر مخرب رادیکال ‌های آزاد منجر به آسیب اعصاب محیطی می‌ شود.

ویتامین E از بین برنده‌ی قدرتمند رادیکال PEROXYL است، به ویژه از اسیدهای چرب چند غیراشباع(PUFA) در داخل فسفولیپید غشاهای زیستی و در لیپوپروتئین‌های پلاسما محافظت می‌کند.

رادیکال‌های آزادی که وارد بدن انسان می ‌شوند یا داخل سلول‌ها تولید می ‌گردند، اتم‌ها یا مولکول‌هایی هستند که دارای الکترون‌های جفت نشده می ‌باشند. این وضعیت سبب ناپایداری و واکنش پذیری آن‌ها و در نهایت آسیب‌های شدید به ‌سلول و بافت می‌ گردد.

ویتامین E علاوه بر این که یکی از ترکیبات مهم سیستم دفاع آنتی ‌اکسیدانی سلول است، در سایر سیستم‌های آنزیمی آنتی ‌اکسیدانی نیز درگیر می‌ شود، مانند سوپراکسید دیسموتاز، گلوتاتیون پراکسیداز، گلوتاتیون ردوکتاز، کاتالاز، تیوردوکسین ردوکتاز و هم‌ چنین در عوامل غیرآنزیمی گلوتاتیون و اسید اوریک.

بسیاری از این سیستم های آنزیمی برای عملکرد خود به مواد مغذی ضروری وابسته هستند، برای مثال فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز و تیوردوکسین ردوکتاز به کافی بودن سلنیوم؛ فعالیت سوپراکسید دیسموتاز به کفایت مس،

روی، منگنز؛ و فعالیت گلوتاتیون ردوکتاز به کافی بودن رییوفلاوین(ویتامین B2) بستگی دارد. در نتیجه عملکرد آنتی اکسیدانی ویتامینE می ‌تواند تحت تأثیر وضعیت تغذیه‌ای یک یا چند ماده‌ی مغذی دیگر قرارگیرد.

در چند بیماری که مربوط به کمبود ویتامین در حیوانات است، دیده شده که ویتامین E می‌ تواند با سلنیوم جایگزین شود، که این پدیده صرفه‌جویی تغذیه‌ای گفته می ‌شود.

براساس عملکرد آنتی اکسیدانی ویتامین E و ارتباط آن با سایر مواد مغذی، گفته شده که ویتامین E می‌ تواند بدن را در مقابل وضعیت‌های مرتبط با استرس‌های اکسیداتیو مثل

سالمندی ، آلودگی هوا، آرتریت ،سرطان ،بیماری‌های قلبی عروقی، آب مروارید،دیابت، و عفونت محافظت کند.

منابع غذایی

ویتامین E فقط به وسیله ‌ی گیاهان تولید می ‌شود؛ بنابراین در وهله ی اول ویتامین E در محصولات گیاهی یافت می ‌شود و غنی ‌ترین منبع غذایی آن،

روغن‌های گیاهی خوراکی می ‌باشند. این روغن‌ها حاوی همه‌ ی همولوگ‌های آلفا،بتا، گاما و سیگماتوکوفرول در مقادیر مختلف هستند: فرم طبیعی ویتامین E بیشتر در روغن جوانه ‌ی گندم، روغن گلرنگ و روغن آفتابگردان وجود دارد. روغن ذرت و روغن سویا حاوی مقادیر بیش تر گاما توکوفرول به اضافه ‌ی مقداری توکوترینول است. روغن دانه‌ ی کتان و روغن پالم حاوی آلفا و سیگما توکوفرول به‌ مقدار مساوی است. علاوه بر این، روغن پالم حاوی مقادیر زیاد آلفا و سیگما توکوترینول می ‌باشد.

دانه‌های فرآوری نشده‌ی غلات و

آجیل‌ها منابع خوب ویتامینE هستند. میوه‌ها و سبزی‌ ها حاوی مقادیر کمتر بوده و برخی از آن‌ها مثل هلو و مارچوبه منابع نسبی هستند. گوشت‌ها و به خصوص چربی حیوانی دارای ویتامین E بوده که در این بین، غنی ‌ترین آن‌ها، بافت‌های چربی و بافت‌های حیوانی است که از مقادیر زیادی ویتامین E در دوران حیات خود استفاده کرده‌اند. از آن جایی که ویتامین E در آب نامحلول است، در حین طبخ در آب از بین نمی ‌رود؛ اما در طی سرخ کردن در حرارت زیاد تخریب می‌ شود.

ویتامینD 2

تغذیه وتندرستی

ویتامینها و املاح

                                   

ویتامینD 2

با سلام دوباره

در مطلب گذشته دانستیم که ویتامینD چیست و عملکرد آن چگونه است. حال می خواهیم بدانیم کمبود آن چه عواقبی را به دنبال دارد.

عوارض کمبود ویتامینD چیست؟ بیماری اصلی حاصل ویتامینD، راشیتیسم یا نرمی استخواناست . این بیماری در اثر کمبود کلسیم و فسفر در زمان رشد استخوانها در کودکان است. این عوارض در استخوانهای اصلی و بلند رخ داده و فرد دچار درد و سستی عضلات می شود. به دلیل اینکه استخوانها دارای املاح کمتری هستند ، وزن را تحمل نمی کنند و انحنا می یابند. عوارض دیگر، تشکیل برجستگیهای دکمه مانند برروی ستون فقرات ، جمجمه بزرگ و سینه برجسته می باشد ، مچ دست و پا پهن می شود که از علائم اولیه و قابل تشخیص توسط رادیوگرافی است . این بیماری در کشورهای فقیر ، چین ، نیجریه و بنگلادش شایع است در ایران نیز موارد آن کم نیست ولی در سالهای اخیر به دلیل افزایش آگاهی والدین کمتر دیده می شود . در بزرگسالان کمبود ویتامینD عارضه استئومالاسی را در پی دارد . کاهش تراکم استخوانی موجب بروز دردهای شدید در قسمت کمر و پا می شود که بروز شکستگی سریع در استخوانهای دراز و ضعف عضلانی از عوارض آن است . دریافت ویتامینD به همراه کلسیم و فسفر، راه درمان این عارضه است .

                                   

استئوپروزیا پوکی استخوان یکی از بیماریهایی است که بسیاری از سالمندان خصوصا زنان بدان مبتلا می شوند در این بیماری استخوان از داخل تخلیه می شود و املاح استخوانی کاهش می یابد . عامل اصلی تاثیرگذار تغییرات هورمونی بدن است. در این بیماری میزان ویتامینD کاهش می یابد ولی درمان با ویتامینD تاثیر چندانی ندارد. تنها می توان توصیه کرد برای پیشگیری از ابتلا ، از دوران جوانی میزان کافی کلسیم و فسفربه همراه ویتامینD مصرف شود. میزان مورد نیاز ویتامین Dدریک فرد بالغ 10میکروگرم است . میزان نیاز در کودکی خیلی بیشتراست و با افزایش سن در دوران پیری نیز نیاز فرد بالا می رود .

                                                    

منابع غذایی ویتامینD بیشتر منابع حیوانی است

روغن کبد ماهی غنی ترین منبع آن است .

ویتامینD به میزانهای متفاوت درکره ، زرده تخم مرغ ، خامه و جگرموجود است .

برای تامین ویتامینD توصیه می شود از منابع غذایی دریایی مثل تن ماهی های مختلف حداقل دوباردر هفته مصرف شود .

ویتامین A

غذیه و تندرستی

ویتامینها و املاح

                                     

« ویتامین A »

به خاطر دارید که در مورد دسته بندی ویتامینها به دو گروه محلول در آب و محلول در چربی سخن گفتیم.

حال می خواهیم به معرفی ویتامینهایی که در دسته محلول در چربی قرار دارند بپردازیم.

یکی از ویتامینهای محلول در چربی، ویتامینA می باشد . مطمئنا شما نام آن را زیاد شنیده اید و شاید مطالبی راجع به آن مطالعه کرده اید . اکنون با معرفی ویتامینA متوجه خواهید شد که این ویتامین چیست و در بدن چه نقشی دارد؟

* ویتامینA از ترکیباتی بنام رتینوئیدها ساخته می شود که فرم های فعال ویتامینAهستند و در طبیعت به چند صورت موجود می باشند . بدین ترتیب ویتامین  Aنام کلی ترکیباتی است که بیشتر آنها می توانند به هم تبدیل شوند و اعمال مختلفی در بدن دارند.,Aیکی از ویتامینهایی است که در بسیاری از نقاط بدن نقش حیاتی دارد.

                                         

در طبیعت موادی به نام پیش سازهای ویتامینA وجود دارد که بتا کاروتن از آن جمله است. بتا کاروتن ترکیبی است که در بدن شکسته شده و به ویتامینA تبدیل می شود . این ترکیب نارنجی رنگ به وفور در هویج موجود است به همین دلیل است که خوردن هویج را برای بهبود دید چشم توصیه می کنند .

                                                

چون ویتامینA محلول در چربی است جذب آن در روده ها به هضم چربیها بستگی دارد از اینرو کسانیکه در هضم چربیها مشکل دارند مثل مشکلات صفراوی ، باید میزان بیشتری ویتامینA دریافت کنند.

بدلیل اینکه ، این ویتامین محلول در چربی است و قابلیت ذخیره شدن در کبد و بافتهای چربی را داراست و می تواند در زمان کمبود مصرف مورد استفاده قرار گیرد.

عملکرد ویتامینA چیست؟

ویتامینAیکی از ویتامینهای بسیار مهم است و در بسیاری از فعالیتهای حیاتی بدن نقش دارد. از آن جمله :

ویتامین Aدر رشد و نمو مؤثر است.

ویتامین Aدر کیفیت بینایی مؤثر است.

ویتامینAنقش اساسی در حفظ بافتهای مخاطی بدن (مثل لایه های مخاطی اندامهای گوارشی) دارد.

ویتامین Aدر دستگاه ایمنی بدن و در تولید مثل مؤثر است.

                                                       

یک نکته قابل ذکر در مورد ویتامین Aاین است که ویتامینA در بدن بوسیله مواد حمل کننده پروتئینی منتقل و به مکانهای مورد نیاز ارسال می شود . در صورتیکه فردی  کمبود شدید پروتئین داشته باشد مثل کودکان مبتلا به سوء تغذیه شدید ، عوارض کمبود ویتامینAدر وی ظاهر می گردد.

در مطلب بعد ، در مورد مواد غذایی محتوی ویتامینA و عوارض کمبود آن صحبت خواهیم کرد.